Ekşi Karadut ( Urmu Dut )
Şifa Kaynağı olarak bilinir "Ekşi Karadut"
Latince sınıflamada "Morus Nigra" grubunda yer alır.
Sınıfının en yavaş büyüyeni , en uzun ömürlü olanıdır.
Yaz ortalarında başlar hasadı:
Diğer siyah dutlar biter, "Ekşi Karadut" başlar.
Toplaması zordur!
Dala yapışık gibidir meyvesi.
Dalından koparıldıktan sonra bekletilmeye gelmez.!
Ya, hemen işlemeye alınmalı;
Ya da eksi (-) 40 derecede şoklanarak, eksi (-) 18 derecede muhafaza edilmelidir.
Çoğu yerde KARA DUT/SİYAH DUT denilince akla gelen dut olan EKŞİ KARADUT;
Yöresel olarak farklı isimler de alır :
Urmu Karadut, Urmu dut, Urmu dutu, Urumdut...
Şurupluk dut, Ekin dutu, Horum dutu, Moğol dutu...
Ekşiare, Ekşi kara, Tuti...
Ekşi Karadut Faydaları
Düzenli aralıklarla az miktarda tüketilecek ekşi karadut,
vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek ;
* Ağız içi yara ve aftlarda
* Kanser riskini azaltmada
* Kan basıncının dengelenmesinde
* Ülser gibi sindirim sistemi hastalıklarında
* Kansızlığı gidermede
* Kan şekerini dengelemede
* Vücudu toksinlerden arındırmada
* Soğuk algınlığı ve gribe karşı korunmada
* Kolesterol seviyesini dengede tutmada
* Halsizlik ve aşırı yorgunluğu gidermede
son derece etkili faydalar sağlar !
Ekşi karadutun henüz bilinen hiçbir zararı bulunmamaktadır. Ancak tüm diğer besin önerilerinde olduğu gibi gereğinden fazla tüketilmesi bazı sağlık sorunlarına yol açabilir.
Her hangi bir hastalığın tedavisi için ilaç kullanıyorsanız, ekşi karadut tüketiminden önce doktorunuza danışmanızı öneririz.
Karadut Konulu Araştırmalar
Karadut, A, B1(tiamin), B2 , B3(niasin), B6 , B9, E, C ve K vitaminlerini, potasyum, kalsiyum, sodyum, fosfor, magnezyum, demir, çinko ve mangan minerallerini, lifleri ve organik asitleri içermektedir
(KOSTIC ve ark., 2013b).
Karadut, zengin mineral, vitamin ve fitokimyasal içeriğine bağlı olarak diyabet, artrit, hipertansiyon, anemi, boğaz enfeksiyonu, ateş ve ağız içi doku lezyonlarını önleyici etki göstermektedir
(IQBAL ve ark., 2010; KOSTIC ve ark., 2013a).
Karadut meyvesinin antioksidan kapasitesi (oksijen radikal absorbans kapasitesi) (ORAC) 13.95-16.01 µmol/g arasında değişmektedir. Diğer meyvelere göre O2, O2H2 ve OH radikallerine karşı en yüksek inhibisyon etkisine sahiptir. Karadut meyvesindeki siyanidin-3-glikozid antosiyanini yüksek antioksidan aktiviteye bağlı olarak LDL oksidasyonunu ve endotel hücrelerden salgılanan NO (nitrik oksit) üretimini baskılayarak insan vücudunda inflamasyon oluşumunu önlemektedir. Karadut antosiyaninlerine bağlı olarak akciğer kanseri hücrelerinin invazyon (dokular arası yayılma) ve migrasyonunu inhibe etmektedir
(CHEN ve ark., 2005).
Yaklaşık 28 enzimden oluşan, fizyolojik ve patolojik doku yıkımında önemli rol oynayan ekstrasellüler proteazlardır. Bu enzimler, metastaz ve invazyon, anjiyogenez, apoptozun engellenmesi, antitümör savunma mekanizmalarının engellenmesi yoluyla kanser oluşum sürecinde aktif rol oynarlar. Karadut meyvesinin düzenli tüketimi kolorektal kanser progresyonu, invazyonu ve metastazında etkili olan MMP-2 ve MMP-9 matriks metallo proteinazları inhibe etmektedir
(Tramer ve ark., 2012).
Karadut meyvesi zengin fenolik bileşen, antosiyanin, vitamin ve mineral (özellikle potasyum) içeriğine bağlı olarak antioksidan, antidiyabetik, antiinflamatuvar ve antimikrobiyal özellikleri nedeniyle günlük diyet içerisinde tüketilmesi gereken bir meyvedir.
Geçmişte karadut; taze, marmelat ve meyve suyu olarak ağız içi yaraların, bademcik iltahabının ve çocuklarda görülen Candida türü mikroorganizmalarının sebep olduğu Moniliazis hastalığının (pamukçuk) tedavisinde kullanılmıştır.
(dr.C.Toker)
Her karadut "Ekşi Karadut" değildir!
"O resimdeki Karadut varya;
Meyvelerin şahıdır,
İlaçtır;Çocukların ağız yaralarına,kansızlığa herşeye..."
(YOLAC agaclar.net)
"Bildiğimiz beyaz dut ve tatlı olan karadut biter akabinde bu dutlar başlar... "
(hosseda agaclar.net)
"Ekşi karadut topandır ve sapını zor görürsünüz. Bu sebepten olgun olmayan bir ekşi karadutu dalından almak zordur..."
(hosseda agaclar.net)
" Diğer dutlardan ayrılan en belirgin özelliği bol sulu ve eşsiz şeker asit dengesi yani aromasıdır. Karadutun yöresel isimlerinde de çeşitlilik gözlenir. Örneğin karadut; Tokat-Erbaa taraflarında “ekşiare”, Kahramanmaraş, Malatya ve çevrelerinde “urumdut”, Manisa dolaylarında “şurupluk dut” ve Hatay-Antakya civarında “tuti” olarak adlandırılır. Pakistan’da Urduca dilinde “toot” olarak, ingilizcede ise yine karadut anlamında “black mulberry” olarak adlandırılır. Karadutun taze tüketimi raf ömrünün sınırlı olmasından dolayı çok azdır. Daha çok meyve suyu, reçel, marmelat, özellikle Kahramanmaraş’da dondurma ve Şebinkarahisar’da pekmezi yapılarak değerlendirilir. Bu amaçla hasattan sonra meyveler hemen işlenmeyecekse şoklama ünitelerinde kullanılacağı zamana kadar bekletilir."
(k0900 agaclar.net)
"Ekşi Karadut, böğürtlenden daha yoğun ve güzel bir tada sahipti. Ağıza atıldığında sanki meyve suyu tableti yutulmuş hissi veriyordu. Birçok meyve tatmış birisi olarak çoğu zaman “Dünyada meyve olarak sadece Şahdut ve Ekşi Karadut olsa yeter” diye düşünmüşümdür."
(TROPİK MEYVECİ)
Rengi kara/siyah değil, mor rengin en koyu/siyaha çalan rengidir. Tadı da ekşimtıraktır, lezzeti her duttan üstündür. Diğer dutlar bayar, çabuk doyurur, bu ise ''ye bıkana dek'' tir.
(mrduran agaclar.net)
Dondurmasını da ben hatırlatayım. Damak zevki kişilere göre değişir ama bana göre gerçek ekşi karadut dondurmasını tatmayan dondurma yedim demesin.
(üzüm agaclar.net)
Sizin yıldız meyveniz hangisi?
- Nar ve karadut. Ama bizim bildiğimiz karadut değil. İç Anadolu ve Akdeniz’de ekşi dut olarak bilinir. Her tarafınızı boyar dokunduğunuzda ve yediğinizde. Onun şurubunu ağız yaralarına sürer halk. Bizim ülkemizde belirli yerlerde yetişiyor. Dünyada o meyveye kafasını takmış 3 profesör var. Biri bunun serumunu ve kremini bile yapmış... Hem kanser savaşçısı hem anti aging hem de yaralara karşı etkili... 1 tatlı kaşığı karadut konsantresini suya karıştırıp sabah aç karnına içseler kavundan da daha etkili bir detoks meyvesidir. Günlük kanser temizliğiniz de yapılmış olur üstelik bu meyvenin içerisindeki mucizevi maddelerle. Vücudumuzda her gün, kanserleşen hücrelerle mücadele eden ve onları etkisiz hale getiren bir sistem var ve bu meyve o sistemi en fazla kamçılayan bağışıklık güçlendiricilerden biri.
Patoloji ve Fitoterapi Uzmanı Dr.Elif Güveloğlu 25.7.2017 Hürriyet
DUTLAND Ekşi Karadut Ürünleri - Börezli / Burhaniye / BALIKESİR
